Περικλής

444 - 429 π.Χ.

Ενώ ο Περικλής επεδίωκε με το έργο του να κάνει την Αθήνα αυτοκρατορία, οι ολιγαρχικοί με αρχηγό τον Θουκυδίδη (όχι τον ιστορικό) τον κατηγορούσαν, ότι η Αθήνα δεν είχε το δικαίωμα να ξοδεύει τις εισφορές των συμμάχων για να κτίζει ναούς και να χρηματοδοτεί εκστρατείες, κλπ. Ο Θουκυδίδης εξορίστηκε το 442 π.Χ., και ο Περικλής έγινε ο αδιαφιλονίκητος αρχηγός της Αθήνας, έως τον θάνατο του, το 429 π.Χ. Ο Περικλής σε ένα διάστημα είκοσι ετών άλλαξε την όψη της Αθήνας, κτίζοντας μεταξύ άλλων στην Ακρόπολη τον αριστουργηματικό Παρθενώνα. Δεν καλλώπισε μόνο την Αθήνα, αλλά και το λιμάνι του Πειραιά, το οποίο είχε μεγαλώσει, από τότε που οχυρώθηκε με τα τείχη του Θεμιστοκλή. Διόρισε τον αρχιτέκτονα Ιππόδαμο, ο οποίος ρυμοτόμησε τον Πειραιά, χρησιμοποιώντας ένα παραλληλόγραμμο σύστημα, όπου οι κύριοι δρόμοι ήταν παράλληλοι των δρόμων στις όρθιες γωνίες. Ήταν η πρώτη πόλη που χτίσθηκε με αυτόν τον τρόπο στην Ευρώπη και το σχέδιο του έχει υιοθετηθεί σε πολλές από τις σημερινές πόλεις.
 
Ανάμεσα στα μέτρα που έλαβε για να ισχυροποιήσει την Αθηναϊκή αυτοκρατορία, ήταν οι κληρουχίες. Η πιο σημαντική εγκατάσταση των κληρούχων έλαβε μέρος στην Θρακική χερσόνησο, κάτω από την προσωπική του επίβλεψη. Άλλες εγκαταστάσεις στην Νάξο, Άνδρο, βοήθησαν τους άνεργους Αθηναίους πολίτες, στους οποίους παρεχώρησαν κτήματα.
Η Αθήνα ευημερούσε, το εμπόριο της είχε αυξηθεί, κυρίως λόγω της πτώσεως των εμπορικών πόλεων της Ιωνίας και της ελλείψεως του Φοινικικού εμπορίου μετά την νίκη της Ελλάδος κατά της Περσίας. Τα Αθηναϊκά πλοία έφεραν από την Καρθαγένη καλαμπόκι, τυρί και από την Σικελία χοιρινό, από την Τουσκάνη επεξεργασμένα μέταλλα, χαλιά και μαξιλάρια, από τον Πόντο σιτηρά, ψάρια και ξυλεία. Η Αθήνα όμως δεν είχε αποικίες στην δύση, όπως η αντίπαλος της, Κόρινθος. Ο Θεμιστοκλής είχε προσπαθήσει να πείσει τους Αθηναίους να δημιουργήσουν μια αποικία, αλλά η Αθήνα έπρεπε να περιμένει μέχρι τον Περικλή, για να εφαρμοσθεί η ιδέα του. Όταν οι εξόριστοι από την Σύβαρη ζήτησαν την βοήθεια των Αθηναίων να επιστρέψουν στην πόλη τους, ο Περικλής άρπαξε την ευκαιρία και έβαλε τα θεμέλια της νέας πόλεως της Σύβαρης, από εξόριστους και Αθηναίους.
Το 443 π.Χ., υπό την καθοδήγηση του μάντη Λαμπώνα, έμπιστο φίλο του Περικλή, η αποικία των Θουρίων εδραιώθηκε, όχι πολύ μακριά από την Σύβαρη. Την καινούργια πόλη σχεδίασε ο Ιππόδαμος, κατά τον ίδιο τρόπο με αυτόν του Πειραιά.
Στην Θράκη μια καινούργια πόλη εδραιώθηκε στην χερσόνησο και ονομάσθηκε Αμφίπολη. Σύντομα άνθισε και έπαιξε σπουδαίο ρόλο στο Αθηναϊκό εμπόριο. Ο Περικλής ήταν επίσης επιτυχημένος στρατιωτικός ηγέτης. Το 440 π.Χ., η Σάμος επαναστάτησε και ο Περικλής με σαράντα τέσσαρες τριήρεις έπλευσε στην Σάμο και ανέτρεψε την αριστοκρατία. Όταν ο Αθηναϊκός στόλος έφυγε, οι ευγενείς επέστρεψαν και κατέλαβαν την πόλη. Αμέσως ο Περικλής επέστρεψε πίσω στην Σάμο με 200 τριήρεις, πολιόρκησε το νησί και τους ανάγκασε να παραδοθούν μετά από εννέα μήνες. Οι όροι της υποταγής ήταν να παραδώσουν τα πλοία τους, να γκρεμίσουν τα τείχη και να πληρώσουν το ποσό των 1500 ταλάντων.
Στο χώρο του πνεύματος, η Αθήνα αυτά τα χρόνια βρισκόταν σε μεγάλη άνθηση και πολλοί φιλόσοφοι από όλη την Ελλάδα την επισκέφθηκαν.