Θεμιστοκλής

ΤΟ ΟΡΑΜΑ ΤΟΥ ΓΙΑ ΜΙΑ ΜΕΓΑΛΗ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΔΥΝΑΜΗ

Για να ταυτιστεί ο Πειραιάς με την έννοια της "Καρδιάς του ελληνικού εμπορίου", όταν ο Θουκυδίδης το περιέγραφε λέγοντας ότι "από όλες τις περιοχές του κόσμου, μπαίνουν τα πάντα", πρέπει να περιμένουμε μέχρι την πιο σημαντική μορφή του Πειραιά, το Θεμιστοκλή, ο οποίος ήταν ο πρώτος που είχε το όραμα της μελλοντικής σημαντικότητας αυτής της χερσονήσου με τα εξαιρετικά φυσικά λιμάνια, στην ιστορία της Αθήνας. Τελικά, ο Κίμων και ο Περικλής ολοκλήρωσαν την ιδέα. Σύμφωνα με τα σχέδιά τους, ο Πειραιάς φερόταν να είναι μία από τις 4 περιοχές γνωστές ως "οι 4 περιοχές του Ηρακλείου".

Το παλιό κύριο λιμάνι της Αθήνας ήταν ο Κόλπος του Φαλήρου μέχρι τον 5ο αι. π.Χ., όμως ήταν σχετικά μέτριο για το όραμα του Περικλή περί μεγάλου Στόλου. Ο Θεμιστοκλής λοιπόν, άρχων στην Αθήνα, ξεκίνησε σ' αυτήν τη χερσόνησα την κατασκευή ενός λιμανιού-φρουρίου από το 493 έως το 479 π.Χ. Με το φυσικό λιμάνι, θα μπορούσε να δημιουργηθεί μια ναυτική αυτοκρατορία. Χρησιμοποιώντας τα χρήματα από τις ασημένιες ράβδους του Λαυρίου, βελτίωσε τα 3 λιμάνια: τον Κάνθαρο, ένα εμπορικό λιμάνι (η Αθήνα εξαρτώνταν από το εμπόριο δημητριακών, μετάλλων και ξυλείας) και δύο πολεμικά λιμάνια, τη Ζέα και το Μικρολίμανο, όπου κρατούνταν τα 200 πολεμικά πλοία (τριήρεις). Ήταν τα ίδια που χρησιμοποιήθηκαν στη ναυμαχία της Σαλαμίνας (479 π.Χ) εναντίον του βασιλιά Ξέρξη.

Αργότερα, ο Περικλής ολοκλήρωσε την οχύρωση χτίζοντας τα Μακρά Τείχη κατά τη διάρκεια του 460-450 π.Χ, τα οποία προστάτευσαν και τις δύο πλευρές κατά μήκος του δρόμου από τον Πειραιά προς την Αθήνα. Με αυτόν τον τρόπο, απομακρυνόταν το ενδεχόμενο επίθεσης από ξηράς που θα μπορούσε να κόψει την επικοινωνία Αθήνας-Πειραιά.

Τέλος, η μεγάλη καινοτομία ήταν ο επανασχεδιασμός της πόλης από το διάσημο αρχιτέκτονα Ιππόδαμο το Μιλήσιο.Γύρω στο 450 π.Χ. το νέο του σχέδιο στηρίχτηκε πάνω στο σχήμα του ορθογωνίου παραλληλογράμμου. Ο Ιππόδαμος άπλωσε τα όρια και έθεσε τα νέα για τους δημόσιους, τους ιδιωτικούς και τους ιερούς χώρους. Μια ολόκληρη πόλη δημιουργήθηκε μαζί με τα δημόσια κτίρια και την ευήμερη οικονομική της ζωή κυρίως λόγω του εμπορίου.